Inzichten en resultaten
Voor je aan de slag kan met gedragsverandering moet je weten wat er speelt. Waarom stellen fietsers en aannemers bepaald gedrag? Aan de hand van online bevragingen en focusgroepen peilden we naar drempels die ze ondervinden bij omleidingen voor fietsers. Daarnaast gingen we na welke verwachtingen en hefbomen zij zien om omleidingen comfortabeler en veilger te maken.
Hieronder delen we de belangrijkse inzichten uit de bevragingen en focusgroepen. De inzichten die we hieronder delen, zijn kwalitatief van aard en geven richting aan mogelijke verbeteringen.
Veiligheid voorop
Voor veel fietsers is veiligheid een basisvoorwaarde om een omleiding te gebruiken. Routes waar je moet fietsen tussen auto’s, tegen de rijrichting of over slecht zichtbare paden worden gemeden. Fietsers wijken dan liever af van de aangeduide omleiding of kiezen ervoor om tóch door de werf te rijden, ook al is dat niet toegelaten.
De meerderheid staat weinig stil bij het gevaar van het fietsen door een werf of onderschat de risico’s. Dat er zelden duidelijk wordt aangegeven waarom je niet door een werf mag, helpt niet om het juiste gedrag te stellen. Snel op de bestemming geraken is één van de belangrijkste redenen om een omleiding niet te volgen.
Een andere belangrijke drempel is het ontbreken van of onduidelijke of onlogische bewegwijzering: Als het niet meteen duidelijk is waar je heen moet, haken fietsers af. Zeker wie de buurt goed kent, zoekt al sneller naar een alternatieve route.
Een omleiding is bij voorkeur niet te lang en moet logisch aanvoelen. Het wegdek moet een goede kwaliteit hebben. Modder, steentjes of smalle paden zorgen voor frustratie en maken het traject minder bruikbaar.
Fietsers willen niet voor verrassingen komen te staan. Gebrek aan informatie ondermijnt het vertrouwen in de organisatie van de werf.
Ruimte voor verbetering
Zowel fietsers als aannemers denken graag mee en zien duidelijke mogelijkheden voor verbetering.
Fietsers geven aan dat duidelijke communicatie vooraf, bv. via WhatsApp of sociale media en ter plaatse in de vorm van signalisatie, hun bereidheid om een omleiding te volgen sterk verhoogt. Ze willen ook actief betrokken worden, bijvoorbeeld door feedback te kunnen geven aan een aannemer of door omleidingen te testen. Extra informatie op het terrein, zoals de afstand, de duur (start- en einddatum) of een kaart met de omleiding, neemt veel onzekerheid weg en verhoogt het vertrouwen.
Aannemers zien dan weer kansen in een vroegere betrokkenheid tijdens het ontwerpproces. Wanneer er al in een studiefase van een project aandacht is voor fietsverkeer, kunnen betere keuzes worden gemaakt. Daarnaast zijn duidelijke richtlijnen en een aparte kostenpost voor fietsomleidingen belangrijk om werkbare oplossingen mogelijk te maken. Tot slot kunnen tools zoals een beslissingsboom, checklists of kant-en-klare signalisatiematerialen het werk vereenvoudigen zonder extra tijdsdruk te veroorzaken.
Meer weten? Lees:
Resultaten
De testcase in Jezus-Eik toont aan dat Fietswijzer werkt. De campagne had invloed op het gebruik van de omleidingsroute en op de houding van fietsers. Deelnemers aan het pilootproject volgden vaker de officiële route dan andere fietsers.
Toch blijven de belangrijkste drempels voor iedereen gelijk: de omleiding is te lang en de signalisatie soms onduidelijk. Fietsers die de route volgden, waarderen de verlichting en de pijlen op de weg. De communicatie scoorde minder goed.
De campagne bewijst dat gedragsverandering mogelijk is. Voorwaarde is wel dat infrastructuur, signalisatie en nudges goed zitten. De testgroep vindt dat blijvend investeren in projecten zoals Fietswijzer nodig is.
Meer weten? Lees het rapport van de voor- en nameting van onze testcase in Jezus-Eik.